Kimi zaman bazı insanların size olmayan durumları varmış gibi dikte ettiğini veya
sizi duygusal olarak istismar ettiğini hissedebilirsiniz. İnsanları bu tür eylemlere iten birden fazla manipülasyon yöntemi var. Peki siz psikolojik anlamda bir kişiye en çok zarar verebilecek olanı hangisi, hiç duydunuz mu?
Gaslighting denilen manipülasyon çeşidi kişiye psikolojik anlamda en çok zarar veren
manipülasyon tekniğidir. Bu terimin adı, Gas Light (Gaz Lambası, 1938) adı verilen
bir tiyatro oyunundan geliyor. Bu tiyatro oyununda, erkek karakter eşini aklını kaçırmış
olduğuna ikna etmeye çalışıyor. Gaz lambasını sürekli biraz kısarak eşinin akıl sağlığıyla
oynamaya çalışıyor. Eşi ise bu durumun gerçekliğini sorguluyor ve kendi aklından şüphe etmeye başlıyor.
Bu manipülasyon çeşidi o kadar kuvvetli olabiliyor ki, kişi kendisinden, hafızasından
veya kendi psikolojik sağlığından şüphe etmeye başlayabiliyor. Çoğunlukla bu tekniği
kullanan kişiler narsist kişilik özellikleri gösterebildiği ve karşısındaki kişileri sürekli
manipüle etme ihtiyacı hissedebildiği biliniyor. Manipülatör kişi genellikle yalan söylüyor, aşağılıyor, duygu sömürüsünde bulunuyor ve karşı tarafta suçluluk duygusu yaratmaya çalışıyor. Bu şekilde karşısındaki kişiyi kontrolü altında tuttuğunu hissederek bundan kendine bir tatmin olma duygusu yaratıyor. Bu kişiler genellikle yakın ilişkiler kurduğunuz romantik partneriniz, ebeveyniniz, yakın bir arkadaşınız ve hatta iş arkadaşınız bile olabiliyor.
Eğer sürekli hissettikleriniz için bile suçluluk duyuyorsanız, emin olduğunuz konularda bile yanıldığınız iddia ediliyorsa, başarılı olduğunuza emin olduğunuz konularda bile sürekli eleştiriliyorsanız biri tarafından Gaslighting manipülasyonuna uğruyor olabilirsiniz.
Gaslighting’den Kendinizi Nasıl Korursunuz?
Genellikle Gaslighting manipülasyonuna maruz kalan bireyler yaşadığı durumu
anlamakta güçlük çeker ve bunu kendisine yapan kişinin neden bu şekilde davrandığı
hakkında yorumsuz kalabilmektedirler. Bu noktada kişi kendisinden şüphe etmeye ve kendisi
hakkında söylenen şeyleri gerçek kabul etme eğiliminde olmaktadırlar. Bu sebeple
Gaslighting’den korunmanın aslında ilk adımı bu manipülasyonun farkına varabilmek ve
duygusal anlamda kendisini güçlendirmek istemesidir. Farkına varma sürecinden sonraysa
yaşanılan bu değersizlik hissinin karşısında bazı ilişkilerde sınırlar koyma ve öz-değerini
güçlendirme aşaması gelmektedir. Kişiyi çok yıpratan ve zorlayan bir süreç olduğundan
dolayı Gaslighting mağdurları psikolojik destek almalı ve profesyonel bir yardımla beraber
benlik değerinin farkına varıp iyileşme sürecine başlamalıdır. Benlik değerini yükselten
kişiler daha sonrasında daha sağlıklı ilişkiler kurabilmekte başarılarını da artırabilmektedirler.
Kaynakça:
Budak, B. (2021, February 26). En zararlı psikolojik manipülasyon: Gaslighting. Milliyet.
Buharalı, F. (2017). Duygusal Manipülasyon. Antalya Psikiyatri.
https://www.psikoterapi.pro/makaleler/duygusal-manipulasyon
